Kalan pişmiş yemekleri yepyeni lezzetlere dönüştürmek için fikirler
Atsan atamazsın, saklasan saklayamazsın. Kalan az miktarda yemek genelde ya ayak üstü atıştırılır ya da ancak yeni yemeklerin yancısı olur. Halbuki bir iki gün öncesinden artan bir kap yemeği yepyeni bir lezzete dönüştürmek mümkün. Geleneksel mutfaklarda bazı yemekler aslında bu mantıkla ortaya çıkmış. Her bir lokmayı değerlendirmek, azı çoğaltmak niyetiyle… İspanya’nın meşhur paella’sı örneğin. Eskilerde kalan pilavla yapılırmış, hatta bazı tarihçilere göre kelime kökeni Arapçada “artan” anlamına gelen baqiyya’dan geliyor. İngilizlerin patatesli shepherd’s pie yemeğinin de bir gün öncesinden kalan et yemeğini değerlendirmek üzere ortaya çıktığı söylenir. Bayat ekmeği güzelleştiren vişneli ekmek, ekmek kadayıfı, muhammara gibi yemekleri de düşünürsek, artan yemeği hafife almamalı…
Ruhun Doysun’da sürekli yazdığımız bir konu, gıdayı doğru saklamak. Kalan yemekleri değerlendirmekten bahsederken öncelikle gereksiz çabuk bozulmalarını önlemek için yapılabileceklere bakalım. Pişmiş yemekleri oda sıcaklığında fazla bekletmeden, hava almayacak şekilde, kapağı kapalı olarak buzdolabına kaldırmak gerek. Dondurmak da elbette mümkün. Doku ve lezzet kaybı olabilir ama doğru saklandığında pişmiş yemekler 3-6 ay buzlukta dayanır. Isıtmadan önce buzdolabında yavaş yavaş çözdürmek ve sonrasında 3-4 gün içinde yemek gerekir. Ayrıca dondurulmuş bir yemek çözüldükten sonra bir daha dondurulmamalı ve ısıtılan bir artan yemeği bir daha ısıtmamalı.
Hangi gıdanın ne kadar süre dayandığını da bilmek önemli. Pişmiş sebze yemekleri buzdolabında 3-5 gün dayanır. Su içeriği yüksek sebze yemekleri daha çabuk bozulabilir. Pişmiş makarna 3-4 gün, pilav ise içinde oluşabilecek bacillus cereus sporlarından dolayı daha riskli ve ilk 3 gün içinde tüketilmesi tavsiye edilir. Pişmiş et ve tavuk kıyma 2 gün buzdolabında saklanabilir; parça et ve tavuk ise 3 hatta 4 güne kadar dayanır. Salmonella bakterisi yüzünden yumurta da dikkat edilmesi gereken gıdalardan biri. Ancak katı yumurta 1 haftaya kadar dayanabilir. Balık ve deniz mahsulleri ise en fazla 3 gün içinde tüketilmelidir. Pişmemiş hayvansal ürün içeren her yemek 1 gün içinde tüketilmelidir. Kalan yemeğin bozulup bozulmadığını her gıdada olduğu gibi tatmadan, koku, doku ve görüntüsünden anlamak da mümkün.
Gelelim kalan yemeklerle neler yapabileceğimize, nasıl dönüştürüp güzelleştirebileceğimize…
Kalan et ve tavuk yemekleri:
- Rosto et, fırında tavuk veya köfteyi değerlendirmenin en basit yolu elbette sandviç içinde.
- Kalan bir parça et ya da tavuk böreğin içine peynir veya ot gibi diğer malzemelerle birlikte çok yakışır. Bkz: Ruhunu Doyuran Mutfak’tan tavuklu börek.
- Tencerede biraz yağda soğan, biber, domates kavurup, etleri ekleyip üstüne pilav veya bulgur pişirebilirsiniz. Etli olursa Afrika usulü jollof pilavı gibi olur, tavuklu yaparsanız Latin Amerika’nın arroz con pollo’sunu anımsatır.
- Kalan et veya tavuk salatanın içine eklendiğinde salata daha doyurucu hale gelebilir.
- Özellikle tavuk, fırın makarnaya da yakışır.
Artan pişmiş sebze yemeklerine de yeni hayat kazandırmak mümkün.
- Kalan bir avuç zeytinyağlı sebzeyi tavada ısıtıp üzerine yumurta kırınca müthiş lezzetli bir hal alır.
- Başka haşlanmış sebzelerle birlikte domates sosuna karıştırıp, makarna üzerine sos yapılabilir.
- Soğan, rende kabak, un ve yumurta ile karıştırıp mücvere dönüşebilir.
- Biraz su veya varsa tavuk suyu ile harika bir sebze çorbasına dönüştürülebilir.
- Patates püresi arttıysa, içine birer küp kaşar peynir ekleyip top haline getirip, kroket tarzı kızartılabilir.
Pek kalmaz ama hamur işleri hem tuzlu hem tatlı olarak yeniden düşünülebilir.
- Özellikle kalmış pilav veya bulgurun içine zencefil, taze soğan, et eklenebilir. Biraz soya sosu ile Uzak Doğu usulü kızarmış pilav yapılabilir.
- Tuzlu hamur işleri küp küp kesilip, zeytinyağı ile çıtır çıtır oluncaya kadar tavada kızartılıp, salatanın üzerine kruton yapılabilir.
- Kruvasan, çikolatalı kruvasan, brioche gibi yağlı hamur işleri ufalanıp, süt, yumurta ve biraz şeker ile karıştırılıp, fırında ıslak keke dönüşebilir.
- Kalan bir iki dilim çikolatalı kek, az portakal suyu ve cevizle birlikte doğrayıcıda ufaltılıp toplar haline getirilebilir.
- Kalan kurabiyeler, krema ve taze meyve arasında trifle olur.
- Bayatlamış Paskalya çöreği vişneli ekmeğe çok yakışır.
- Kurumaya yüz tutmuş brownie gibi hafif ıslak kekler dondurmaya karıştırılabilir.