İyi yemek ancak doğru malzemeyle olur. Alırken dikkat etmemiz gereken bir konu da malzemenin çeşidi. Farklı çeşitler farklı sonuçlar verebilir. Pişirdiğimiz yemeğin istediğimiz gibi olması için alırken nelere dikkat etmeli?
Patates
Kızartmak istiyorsanız nişasta oranı yüksek, su oranı az olan, kabuğu kalın, parlak ve iri olan patatesler ideal. Bu tür patatesler püre ve fırında pişirmek için de en uygun olanlarıdır. Ancak suda haşladıklarında dağılırlar. Yemek ya da salata yapacaksanız ince kabuklu, sulu, daha ufak boy patatesleri tercih edebilirsiniz. Mumlu patates olarak da tanımlanan bu patatesler daha az nişasta içerir ve kolay dağılmazlar.
Patlıcan
Patlıcan seçerken boyutu, şekli veya renginden bağımsız, parlak, lekesiz ve pörsümemiş olmasına bakın. Boyutuna göre ağır olanı tercih edin. Sapları yeşil ve diri, eti sıkı olmalı. Közlemek için irilerini, karnıyarık ya da imam bayıldı gibi yemekler için ise daha ince ve orta boy patlıcanları tercih edin. Kurutmak için düzgün şekilli, eğri olmayan, az çekirdekli patlıcan daha iyi sonuç verir. Bazı uzmanlara göre patlıcanın nasıl olduğunu anlamak için alt kısmında bulunan kahverengi lekeye bakmak da bir yol. Bu leke yuvarlaksa daha az çekirdekli ve daha etli olur, oval ise daha çok çekirdekli ve daha az etli olur.
Yoğurt
İyi bir yoğurt, kullanılan sütün rengini taşımalı, sıkı kıvamlı olmalı, içinde pütürler, kabarcıklar olmamalı ve fazla su salmamalı. Tadının hafif ekşi olması ve zamanla ekşimesi de son derece doğal. Örneğin Denizli ve civarında keçi sütünü kızgın tencereye dökerek hafif yanık bir tat verilen yanık yoğurdu ızgara sebzeyle, Antakya’nın uzun ömürlü tuzlu yoğurdunu zeytinyağı ve baharatlarla meze gibi ya da ekmek üzeri deneyebilirsiniz.
Enginar
Ayıklanmamış enginar alırken, boyutuna göre ağır çeken, sıkı yapraklı, koyu yeşil renkli ve gıcır gıcır ses çıkaran yapraklarının olmasına dikkat edin. Yaprakların lekeli, çizgili ya da beyaz olması önemli değil ama ortasında geniş bir delik varsa, yaprakların uçları buruşuksa, hafif çekiyorsa ve sıkınca sünger gibi hissediliyorsa taze olmayabilir. Bir başka test daha: Enginarı sapından tutup ters çevirin ve sallayın. Kafası sallanıyorsa taze demektir. Sapı kurumuş, sararmış enginarlar genellikle kılçıklı olur.
Zeytin
Peki sofralık zeytinin iyisi nasıl olur? Çekirdeğinin küçük ve etinden kolay ayrılabiliyor olması, etli olması, kabuğunun ince olması çok iyi sofralık zeytini diğerlerinden ayrıştıran başlıca özellikler.
Soğan
Soğan deyip geçmemek gerek. Sotelemek üzere ince kabuklu, düşük şekerli beyaz soğanı, tencere yemeklerinde sert dokulu kuru soğanı tercih edebilirsiniz. Kırmızı soğan ise çiğ yemenin dışında ızgarada da güzel sonuç verir.
Peynir
Her peynirin tuz oranı, kokusu, dokusu, lezzeti farklı. Genel bir seçim yapmak gerekirse, börek yaparken peynirin sert beyaz peynir tercih edin, fazla yağlı olursa böreğin içinde yok olup gider. Tost içinse eski Trakya kaşarı, Kars kaşarı, Kars gravyeri gibi peynirler tercih; eridiklerinde daha da lezzetlenirler.
Un
Artık çeşit çeşit un var. Buğday unu, tam buğday unu, mısır unu derken raflara yulaf, nohut, keçi boynuzu unu gibi unlar da eklendi. Elbette her birinin özelliği farklı, dolayısıyla verdiği sonuç da farklı. En önemlisi de glüten içeriği. Buğday unu poğaça, ekmek, makarna hamuru, kek ya da tart hamuru gibi tatlılarda tercih edilir. Daha lezzetli olan tam buğday unu ise aynı yemeklerde kullanılabilse de daha yoğun olup daha uzun süre pişmesi gerekir. Poğaça, tart ya da kiş hamuru gibi hamurlarda iyi sonuç verir, kekleri ise ağırlaştırabilir.
Yumurta
Öncelikle belirtmeli ki, kahverengi ve beyaz kabuklu yumurtaların arasında hiç fark yok. Boya gelince, genelde yabancı pasta ve kek tariflerinde büyük boy yumurta kullanılır. Ancak ülkemizde orta boy yumurta bulmak daha kolay ve açıkçası aralarında çok da fark yok. Alırken yumurtada kırık olmamasına dikkat etmeli, aksi takdirde içlerinde bakteri olabilir.
Elbette en lezzetli yumurta köy tavuğunun yumurtası. Doğal olarak serbest dolaşan, ne bulursa yiyen tavuğun yumurtasını yediğinizde, gerçek yumurtanın tadını hatırlarsınız. Marketteki çeşitlere gelince, her şeyden önemlisi yumurta alırken, organik sertifikalı, serbest dolaşan, doğal beslenen tavukların yumurtalarını tercih etmek. Tavuklar nasıl yaşıyor, ne ile besleniyor, bilmek akıllıca. Endüstriyel tavukçulukta binlerce tavuk aynı kapalı alanda tutuluyor. Yapay ışık ve hava kullanılarak tavukların senede yüzlerce yumurta yumurtlaması bekleniyor. Antibiyotik, ilaç derken, manipülasyona çok açık bir alan. Yumurta gibi çok tükettiğimiz bir yiyeceğin nereden geldiğini, onu üreten hayvanın ne yediğini, nasıl şartlarda yetiştiğini ya çiftliği arayıp öğrenmeli, ya da en güzeli zaman ayırıp ziyaret etmeli.
Zeytinyağı
Erken hasat, soğuk sıkım, düşük asit oranı tercihiniz olsun. Yağın rengi kalitesi ile ilgili bir şey söylemez. Ama ışık alan yağ çabuk bozulur. Renkli cam şişede satılan zeytinyağını seçin. Buruk (hafif acı) ve boğazı yakıyorsa antioksidan özelliği yerinde demektir.
Kuşkonmaz
Kuşkonmaz alırken ucunun sıkı olmasına ve sapının büzüşmüş olmamasına dikkat edin.
Karpuz
Karpuz seçmek başlı başına ustalık gerektiriyor. Bakınca, ezik, çatlak veya çürük olmamalı. Elinize aldığınızda ise ağırlığı önemli; ağır ise doğru yoldasınız demek. Vurunca tok bir ses çıkması da içinin dolu olduğunun göstergesi. Karpuzun toprağa değen kısmında sarımsı bir leke olması karpuz seçerken işinizi kolaylaştırabilir. Bu lekenin beyaz değil sarımsı olanı makbul. Bugünlerde sapı üzerinde karpuz bulmak zor ama bulursanız yemyeşil saplı yerine daha kurumuş saplı karpuzu tercih etmek akıllıca. Bu arada artık marketlerde koskoca karpuzlar yerine yarım ve çeyrek karpuzlar da satılıyor. Dolayısıyla içi neye benziyor görüyorsunuz. Kesilmiş halde satılan karpuz, gereksiz tüketimi ve dolayısıyla israfı engellediğinden, ayrıca koskoca karpuzu buzdolabına sığdırma derdini ortadan kaldırdığından da tercih edilebilir.
Üzüm
Üzüm satın alırken sapının yeşil olmasına, saplarının seyrelmemiş, tanelerinin dökülmemiş olmasına dikkat etmeli. Nem kaybetmeye başladığında taneleri yumuşamaya ve buruşmaya başlar. Üzüm yüksek miktarda su içerdiğinden buzdolabında nem kontrollü çekmecede saklanması ömrünü uzatabilir.
Kış kabağı
Sonbahar kış aylarında mutfağa renk katan malzemelerin başında kış kabakları gelir. Tatlı yapmak için şeker oranı yüksek, canlı, koyu turuncu renkli helvacı (kestane) kabağı iyi sonuç verir. Yemek ya da çorba yapmak için daha açık renkli, daha az şekerli bal kabakları da tercih edilebilir.