Karpuz demek yaz demek. Ferahlatan, rengiyle içimizi açan, sağlıklı karpuza dair bilgiler ve ipuçları.
Soğuk soğuk, serinleten, yaz kokan bir yaz meyvesi karpuz. Daha doğrusu kabakgiller familyasından meyveleri yenen bir sebze de denilebilir. Karpuzu seçmesi ayrı, buzdolabına sığdırması ayrı bir ustalık gerektiriyor. Karpuzun iyi çıkıp çıkmaması ise bambaşka bir heyecan konusu. Yaz akşamlarını, öğlenlerini, hatta sabahlarını karpuzun yanında iyi bir peynir ile güzelleştireni çok. Buz gibi bir karpuzun mutlu edemeyeceği kimse yok gibi.
Karpuz binlerce yıldır sofralarda. Eski Mısırlıların en az Milattan Önce 2400’lü yıllardan beri Nil Vadisi’nde karpuz yetiştirdiklerine inanılıyor. Hatta Tutankhamun’un mezarında karpuz çekirdeği bulunduğu söyleniyor. Karpuzun Anadolu’da ne zaman yetişmeye başladığı ise tam olarak bilinmiyor. Bugün Türkiye’de karpuz yetiştiriciliği oldukça geniş bir alana yayılsa da, Türkiye’deki yıllık 4 milyon ton karpuz üretiminin büyük çoğunluğu Adana’da yapılıyor. Ülkemizde kişi başı karpuz tüketiminin 50 kg civarlarında olduğu söyleniyor.
Karpuz nasıl seçilir?
Karpuz seçmek başlı başına ustalık gerektiriyor. Bakınca, ezik, çatlak veya çürük olmamalı. Elinize aldığınızda ise ağırlığı önemli; ağır ise doğru yoldasınız demek. Vurunca tok bir ses çıkması da içinin dolu olduğunun göstergesi. Karpuzun toprağa değen kısmında sarımsı bir leke olması karpuz seçerken işinizi kolaylaştırabilir. Bu lekenin beyaz değil sarımsı olanı makbul. Bugünlerde sapı üzerinde karpuz bulmak zor ama bulursanız yemyeşil saplı yerine daha kurumuş saplı karpuzu tercih etmek akıllıca. Bu arada artık marketlerde koskoca karpuzlar yerine yarım ve çeyrek karpuzlar da satılıyor. Dolayısıyla içi neye benziyor görüyorsunuz. Kesilmiş halde satılan karpuz, gereksiz tüketimi ve dolayısıyla israfı engellediğinden, ayrıca koskoca karpuzu buzdolabına sığdırma derdini ortadan kaldırdığından da tercih edilebilir.
Karpuzun faydaları
Karpuz, her şeyden önce içerdiği yüzde 92 su oranı sayesinde ferahlatıyor, yazın sıcak aylarında susuzluğa çare oluyor. Karpuz ve karpuz suyu, sporcularda antrenman sonrası oluşan ağrıları azaltıyor ve kasların iyileşme süresini hızlandırıyor. Karpuzdaki A vitamini saçlara ve cilde de iyi geliyor. İçerdiği yüksek likopen, kalp ve damar hastalıklarından korunmaya yardımcı oluyor. Likopen aynı zamanda kemik sorunlarına yol açabilecek stresi azaltarak kemikleri iyileştiriyor.
Karpuz yemek için pek bir bahaneye gerek yok diyenlerdenseniz, fazla karpuz yemenin etkilerini bilmek belki de daha anlamlı. Aşırıya kaçılırsa şişkinlik ve ishale sebep olabiliyor. Ayrıca şeker hastalığı ve hiperkalemi yani potasyum yüksekliği olanların daha dikkatli tüketmesi gerekiyor.
Karpuzla neler yapılabilir?
Karpuzu olduğu gibi yemek ya da beyaz peynirle eşleştirmek ilk akla gelenler. Ancak karpuzla çok daha fazlası mümkün. Ferahlatıcı bir smoothie içinde, yoğurt, nane gibi malzemelerle birlikte kullanabilirsiniz. Salatalık, biber, domatesli bir salataya ya da roka ve şeftalili bir salataya ekleyebilirsiniz. Domates, acı biber ve nane ile birlikte blenderden geçirip soğuk çorba yapabilirsiniz. Ayrıca karpuzu, kabuğunu soymadan, üçgenler halinde kesip ızgarada pişirmek de mümkün. Üçgenin her iki tarafını da ikişer dakika pişirin; dışı sıcak, içi sulu sulu farklı bir malzeme haline dönüştüğünü göreceksiniz.
Çekirdekten kabuğuna
Çoğu insan karpuz yediğinde karpuzun kabuklarını çöpe atıyor. Ancak kabuğu ve çekirdekleri de dahil olmak üzere karpuzun tamamını kullanmanın hem doğaya hem de insan sağlığına faydası çok. Dünyanın farklı mutfaklarında kabuk ve çekirdeklerinden faydalanılıyor. Afrika’da çekirdeğinin yağı kullanılıyor, birçok mutfakta kabuğundan yemek, turşu, reçel yapılıyor. Karpuz kabuğunu kullanmak için en dışındaki koyu yeşil kısmı bir soyacak yardımıyla soyun. Çekirdekleri kullanırken ise 15-20 dakika fırında ızgarada pişirerek keyifli bir atıştırmalık elde edebilirsiniz. Ancak bazı uzmanlar suda bekletip filizlendirmenin daha da sağlıklı bir sonuç verdiği görüşündeler. Birkaç gün süren bu işlem sayesinde çekirdeklerin içerdikleri proteinden daha çok yararlanabiliyoruz. Karpuz turşusu ve salatası tarifimize Ruhunu Doyuran bir Mutfak’tan ulaşabilirsiniz.