Bu yazıyı 2 dakika 25 saniyede okuyabilirsiniz.
Yaz meyvelerinin çekirdeklerini atmayıp değerlendirmenin yolları
Kavun, karpuz, şeftali, erik, kayısı, kiraz… Yaz demek o ferahlatan, içimizi açan, sofraya renk katan meyveler demek. Peki ya çekirdekleri? Yaz meyvelerinin çekirdekleri atmayıp değerlendirmek için bir çok neden var. Kompost için kullanmak, yemeklere katmak ya da toprağa ekmek gibi. Hangi çekirdekle ne yapılır, bir kaç fikir verelim.
Öncelikle önemli bir uyarı. Özellikle bazı meyvelerin çekirdekleriyle ilgili kafa karıştırıcı bilgilere rastlayabilirsiniz. Örneğin bir yandan kanserle savaşmak için tavsiye edilen, bir yandan zehirli olduğu kabul edilen kayısı çekirdeği. Uzmanlar, kayısı, şeftali, erik, kiraz, hatta elma çekirdeğinin bile fazla tüketildiğinde tehlikeli olduğunu söylüyorlar. Bu meyvelerin çekirdekleri vücutta siyanüre dönüşen bir bileşik olan “amigdalin” içeriyor. Gönül rahatlığıyla kaç çekirdek yiyebileceğimiz konusunda farklı araştırmalar var. Bir tane bile tehlikeli diyen de var, elli tane yemedikten sonra tehlike yok diyen de.
Aramızda çocukken kayısı çekirdeğini kırıp yemeyen var mıdır? Ancak yine de dikkati olmak gerek. Riski azaltmak isteyenler çekirdekleri kurutmayı, pişirmeyi, ya da sadece aroma vermekte kullanıp atmayı tercih edebilirler. Bu işlemlerin siyanürü etkisiz hale getirdiği biliniyor.
Uyarı bir yana, kayısı çekirdeği bir çok kültürde kullanılan bir malzeme. İçinde bol miktarda protein, lif ve yağ var. Uzakdoğu’da dükkanlarda satılıyor, İtalyanlar dövüp kurabiye yapıyor, bir çok mutfakta reçellerde, likörde kullanılıyor.
Şeftali çekirdeğinin ise mideyi rahatlatmak, kulak ve diş ağrısını dindirmek gibi yararlarını olduğu biliniyor. Doğal kulak damlası yapmak için şeftali çekirdeklerinin içlerindeki yemişleri dövüp suyunu çıkarın. Tülbentte süzdükten sonra kulak damlası olarak kullanın.
Kayısı, erik ve şeftali kadar olmasa da kiraz çekirdeği de az dozda tehlikeli. Yemeklerde tüketmek yerine, biriktirdiğiniz kiraz çekirdeklerini kurutup sıcak su torbası için kullanabilirsiniz. Çabuk ısındığı ve geç soğuduğu için kiraz çekirdekleri bu iş için özellikle tercih ediliyor.
Gelelim gönül rahatlığıyla yiyebileceğiniz çekirdeklere. Örneğin karpuz. Karpuz çekirdeğini yemek aslında bir çok kültürde oldukça yaygın bir alışkanlık. Çin’de karpuz çekirdeklerini kurutup çayını demlerler, hatta eskiden bizim ay çekirdeği çitlememiz gibi bir oturuşta avuçlar dolu tüketirlermiş. Karpuz çekirdeğinin bir çok faydası var. Kan basıncını dengeliyor, B vitamini ve bol mineral içeriyor, sinir sistemini koruyor. Karpuz çekirdeğinin faydalarından yararlanmak için filizlendirmek bir fikir. Bir gece suda beklettikten sonra süzün ve tülbentle kapattığınız bir kapta bekletin. Bir kaç gün içinde filizlenen karpuz çekirdeklerini güneşte kuruttuktan sonra salatanıza ekleyin.
Kavun da o minicik çekirdeklerinde bir çok vitamin ve mineral barındırıyor. Kalp sağlığı için birebir olan magnezyum içeriyor, uyku sorunlarına iyi geliyor. Dünyanın farklı kültürlerinde kullanılan kavun çekirdeğinin bizdeki en güzel örneği sübye, ferahlatıcı ve müthiş aromatik bir içecek. Yapması biraz sabır istiyor. Önce çekirdekleri kurutuyorsunuz. Sonra şekerle döverek iyice eziyorsunuz. Tülbentte suyunun süzülmesini bekliyorsunuz, sonra da çıkan suya içme suyu katıp inceltiyorsunuz.
Üzüm çekirdeğinin sonsuz yararlarından haberdarız. Yağı, özütü, kapsülü bile satılıyor artık. Üzüm çekirdeğinin içinde yüksek miktarda C ve E vitaminleri var, kan dolaşımını düzenliyor, enfeksiyonla savaşmamıza yardımcı oluyor, özellikle de cilt için harikalar yaratıyor ve yaşlanmayı geciktiriyor. Bu yüzden bir çok kozmetik ürün ezilmiş üzüm çekirdekleri ya da özütünü içeriyor. Mutfakta özellikle yüksek ateşte yemek yaparken üzüm çekirdeği yağını kullanabilirsiniz. Üzümü çekirdekleriyle değerlendirmek için ise bir daha smoothie yaparken içine çekirdekli üzüm atabilirsiniz.