Bu yazıyı 2 dakika 39 saniyede okuyabilirsiniz.
Pencere önlerinde, saksılarda, vazolarda görmeye alıştığımız çiçekleri yemeklerde kullanmanın yolları
Binlerce senedir çiçek yetiştiren insanoğlu için çiçek yemek yeni bir şey değil. Tarih boyu, neredeyse tüm medeniyetler yenebilir çiçekleri bir şekilde mutfaklarında kullanmışlar. Yemeklere renk, güzellik ve lezzet katmanın yanı sıra tıbbi özellikleri için de tercih etmişler. Örneğin, hercai menekşe ve krizantemin cildi güzelleştirdiği, gülün ise vitamin C zengini olduğu biliniyor. Mutfağa gelince, menekşelerin şekerlemesini yapmışlar, yaseminden papatyaya bir çoğunun çayını demlemişler. Taze taze salatalara serpiştirmişler veya pastaların üzerlerini süslemişler. Şakayığı krallara layık görmüşler, portakal nergisi çiçeğini safran yerine kullanmışlar.
Fransız likörü Chartreuse‘ün içine 130 çeşit taze ot ve çiçek giriyor. Uzakdoğu’da krizantem, çorba ve çaya yakıştırılıyor. Meksika’da amber çiçeği serinletici bir içecek olan Agua de Jamaica yapımında kullanılıyor. Japonya’da kiraz çiçeğiyle hazırlanan çay, düğünlerde içiliyor. Kuzey Afrika’nın portakal çiçeği suyu meşhur. Bizde ise gülün mutfaktaki yeri tartışılmaz. Onlarca tatlı ve yemek tarifinin yanısıra, bir zamanlar Topkapı Sarayı’nın bitişiğindeki koskoca Gülhane’de yetiştirilen rengarenk güllerin tatlılar, reçeller, şekerlemeler, lokumlar için kullanıldığını biliyoruz.
Geleneksel mutfakta çiçekli yemeklere rastlasak da, bugün birçok çiçeğin yenebildiğini bile bilmiyoruz.
Bazıları ise sürekli karşımıza çıkan otların, sebzelerin yemediğimiz çiçekleri. Kişniş, hodan, roka, nane, kekik gibi… Tadı salatalığı andıran hodanın mavi renkteki çiçeğinin şekerlemesini yapabilir, buz kalıbının içine koyabilir ya da salataların içine ekleyebilirsiniz Hafif hardalımsı menekşeyi hem lezzet hem de renk katmak için salatalarda kullanabilirsiniz. Soğandan çok daha yumuşak bir tadı olan soğan çiçeğini balığın üzerine ekleyebilirsiniz. Tadı acı ve keskin olan çiçekleri yemeklerde ve salatalarda; tatlı, parfümlü gibi olanları da tatlılarda ve içkilerde deneyebilirsiniz.
Yıllardır şapkadan, takıya, ev tekstilinden, bez bebeğe, birbirinden özgün tasarımlarıyla hem Türkiye’de hem dünyada tanınan Gönül Paksoy’un bundan bir kaç sene önce çıkardığı “Çiçek Yemek” adlı kitabı bu konuda oldukça ilham verici. Kitapta bütün tariflerde yenilebilen çiçekler başrolde. Leylak, manolya, yukka gibi çiçeklerin kullanıldığı dolma, helva, muhallebi tarifleri hem iştah açıyor hem de göz kamaştırıyor. Peygamber çiçekli armut; Latin çiçekli kayısı dolması; incecik güllaç yufkası, incir şekerlemesi ve gardenya yapraklarından oluşan gardenyalı güllaç, bunlardan bazıları.
Nelere dikkat etmeli?
Çiçek yerken elbette dikkat edilmesi gerekenler de var. Bütün çiçekler yenmediği gibi, birçoğunun ölümcül olduğunu unutmamalı. Öncelikle yenebilir olduğunu bildiğiniz çiçekleri deneyin. Bilmediklerinizden uzak durun ya da güvendiğiniz bir kaynağa danışın. Ayrıca yenebilir bir çiçeğin tüm kısımları yenmeyebilir; hangilerini bütün olarak, hangilerinin sadece yapraklarını yemeniz gerektiğini öğrenin. Kendi yetiştirdiğiniz ya da şehir dışında, ilaçsız olduğunu bildiğiniz yerlerde yetişen çiçekleri kullanın. Çiçekçilerde satılan çiçeklerin hepsi ilaçlı, yol kenarlarındakiler ise hem ilaçlı hem de şehir kirliliğinden nasibini almış oluyorlar. Son yıllarda manavlarda, marketlerde satılan yenebilir çiçekleri de deneyebilirsiniz. Ayrıca, bahar ve çiçek alerjisi olanların çiçek yerken temkinli davranmaları gerekiyor. Olası alerjik reaksiyonlara karşı yavaş yavaş yiyin, azar azar deneyin.
Nasıl saklamalı?
Yenebilir çiçekleri elbette olabildiğince kısa sürede kullanmalı. Kısa süre soğuk suda bekletip temizledikten sonra iyice kurulayıp havluya sarın. Buzdolabında kapaklı bir cam kutuda saklayın. Çiçekleri daha uzun süre saklamak isterseniz bunun da birkaç yolu var. Çiçeklerden uzun süre kullanabileceğiniz “kilerlik” birtakım malzemeler de üretebilirsiniz. Bir hafta sirkede beklettikten sonra çiçekleri süzüp aromatik bir sirke elde edebilirsiniz örneğin. Şekerde bekletip renkli şekerler yapabilir ya da kurutabilirsiniz. Biraz yumuşamış tereyağı ile karıştırıp buzdolabına kaldırabilirsiniz. Bu tereyağını, taze otların çiçekleriyle karıştırırsanız sebzelerin üzerinde; daha aromatik çiçeklerle karıştırırsanız örneğin tatlıların üzerinde kullanabilirsiniz.